Mooie boel Paulus, je bent 65, je hebt altijd als geen ander de ‘puls’ een plek gegeven in je muziek, en nu kom je opeens met zo’n quote, wat moeten we daar nou weer mee?
Tsja. ‘De maat’, wat is dat? ‘De maat’ is wat je hoort als mensen in een zaal gezellig gaan meeklappen met de muziek. Vroeger was er geen maat. Die is uitgevonden rond het jaar 1000. Iemand zong een melodie, en kwam erachter dat het heel mooi was als een ander er een andere toon bijzong. Maar wannéér precies moest die ander die andere toon zingen? Toen hebben ze dus ‘de maat’ uitgevonden.
De oude Grieken hadden ook muziek. En geen maat dus. Was hun muziek dan nog niet zo goed, of nog niet zo belangrijk? Niets daarvan! Plato schrijft ergens: “als de muziek verandert, verandert de maatschappij” (dit was een waarschuwing, hij wilde volgens mij dat de maatschappij onveranderd bleef).1 Kan je nagaan hoeveel impact de muziek toen al had, zelfs, of juist zonder maat.
Hoe deden ze dat dan, zonder maat? Ze gebruikten het ritme van de woorden. Neem eens een zin, bijvoorbeeld: “ik heb zojuist m’n auto keurig geparkeerd”. Als je een beetje gevoel voor drama en muziek hebt kan je daar een melodietje op fantaseren. Ga nu eens met je hand een maat slaan, en fantaseer nu weer een melodietje. Is dat niet een stukje stijver?
De maat heeft dus een verstijvende functie, die de musicus met allerlei kunst- en vliegwerk weer moet ontstijven. Ik heb nog nooit een kind gezien dat direct gevoel had voor maat. Maat is een aangeleerde zaak. Amateurs hebben ook nooit een goed gevoel voor maat. Maat is blijkbaar zo’n lastig ding dat alleen profi’s er goed mee om kunnen gaan (ja wordt maar boos).
Waar wil ik heen? A) amateurs moeten hun best doen om maatgevoel aan te leren. B) profis moeten de rol van de maat terugdringen. Maar wél hun gevoel voor het plaatsen van ‘piketpaaltjes’ gebruiken. Bepaal de klemtoonmomenten in je muziek (die niet al te dicht bij elkaar moeten staan), en doe tussen die punten lekker ‘Grieks’. Have fun én verander de maatschappij!
- Plato was right. in onze tijd, bijvoorbeeld, ontstond er een nieuw soort muziek, die alleen nog maar op maat en ritme gebaseerd was, laten we het even Rock & Roll noemen. Hordes jongelui werden uit hun lethargie gewekt. “THE RHYTHM!” (J. Lennon). Ouwelui waren geshockeerd. De maatschappij zou nooit meer hetzelfde worden. Je begrijpt dat dit verhaal NIET over dat soort muziek gaat, die gedefinieerd wordt door de metronomische puls. ↩︎