Rubrieken en Artikelen

Het nieuwste wonderapparaat dat zich met boude claims presenteert aan de muzikant, is de Tonerite. De Amerikaanse fabrikant noemt het een de-damper. Het is een vibrerend kastje (moet in het stopcontact), dat je bij de brug tussen de snaren van je instrument klemt, en dat vervolgens met zijn getril je instrument losmaakt. Drie dagen trillen staat gelijk aan een jaar inspelen, aldus de fabrikant.

Het apparaatje was in eerste instantie bedacht voor cello en viool, maar de bestseller schijnt nu de versie voor gitaar te zijn. Men lijkt van plan om het assortiment uit breiden met versies voor alle denkbare snaarinstrumenten.

Klinkt interessant, niet? Wie heeft er niet meerdere instrumenten in huis die zelden in optimaal ingespeelde toestand verkeren als je ze nodig hebt? De tijden dat we dag in dag uit op één en hetzelfde instrument toonladders speelden met crescendi van laag naar hoog liggen helaas al lang achter ons. En iedereen die weet dat een instrument daarvan in bloedvorm raakt. En dat het, bij verminderde aandacht, zomaar weer in slaap kan vallen…

Ik zag wel wat in het idee. Ik besteedde een nachtje Googlen aan het ding. Op de diverse fora blijkt het apparaat niet onopgemerkt te zijn gebleven. De positieve ervaringen (waaronder die van bouwers als Rick Turner en Tim McKnight) leken de neutrale ervaringen (Paul Hostetter) te overstijgen. Interessant: de statistische gegevens op het Collings-forum.

Ik besloot er een te laten komen, onder het motto “doe eens gek”.

En werkt het, wilt u weten..

Nou, eerst viel me op dat de lui van Tonerite het ding maar wat graag over de grens wilden verkopen: op de douaneverklaring had men een waarde van $20 ingevuld, en het beschreven als “gift”. Thanks jongens, scheelt mij weer invoerrechten!

Ja, maar werkt het?

Ik had er ook een netadapter bij besteld, voor gebruik “overseas”. Ik kan je vertellen dat die adapter alleen past op hier reeds lang verboden niet-geaarde stopcontacten waar de stekker niet diep ingaat. Gelukkig had ik nog een oud verlengdoosje liggen, en kon ik aan de slag.

Tonerite adviseert om de eerste behandeling drie dagen te laten duren, met het apparaat in de hoogste stand.

Dat advies sloeg ik in de wind. Ik liet ‘m gewoon even twee uur brommen op een ingespeeld instrument. Als er iets zou veranderen zou ik het wel merken dacht ik.

Tsja, hoe sterk zou een 27 jaar oud instrument kunnen veranderen na twee uurtjes trillen? Het enige dat ik kan zeggen is dat de gitaar ‘luxueus’ aanvoelde, toen ik er laat in de avond nog even op studeerde, en dat ik er nog wel even op had willen doorspelen. Psycho-acoustiek?

Tot zover de ongeduldige Spielerei. Voor het echte werk schroefde ik een gitaarhanger in een hoekje van de berging. Daar kon het instrument rustig hangen en de Tonerite dagenlang zijn gebrom verspreiden zonder dat ik er last van had.

Ik had een geschikte testgitaar: een steel-string, nieuw, niet ingespeeld. Daarop mocht de Tonerite drie dagen z’n mojo uitoefenen.

En werkte het?

Ik kon nauwelijks wachten tot de drie dagen helemaal om waren. Toen ik de gitaar eindelijk probeerde bleken mijn ervaringen overeen te komen met die van eerdergenoemde Tim McKnight: ik hoorde meer van alles.

Meer volume, meer sustain, en als verrassing een verdiept klankkarakter (een verbeterde klankkleur), in de bas (de achilleshiel van de steelstring). Op de hoge snaar gaven diverse tonen een zachter gevoel aan de vinger, als je weet wat ik bedoel.

Het karakter van de gitaar veranderde niet, het kwam beter uit de verf. Met de Tonerite maak je van een Aria geen Hauser, hoe lang je ‘m ook laat trillen. Ik beschouwde de behandeling als geslaagd.

Toen was de beurt aan een andere steelstring, een triest slachtoffer van een recente kam-herlijming, waarna de gitaar nooit meer de oude werd. Misschien kon de Tonerite voor een ‘detox’ zorgen?

Na een flinke periode shaken waren de resultaten minder evident dan bij de maagdelijke gitaar. Maar er gebeurde toch iets interessants. Zodra ik het ding in handen had bleef ik er op doorspelen, net als bij die allereerste test.

Derde slachtoffer was een Amerikaanse gast uit ’97, van goede familie, die zwaar in slaap was, op het comateuze af, vermoedelijk heel lang in de koffer gezeten. Die heeft er een kleine week aangehangen, en liet toen zowaar weer horen wat ‘ie waard was.

Gaandeweg kwam er van alles aan de beurt. Ik hing er een ’69-er aan. Ik merkte geen verschil. Een 2007 Hanika – veel bespeeld al – kwam heerlijk los van het haakje af.

Wat mij trouwens opvalt: als de gitaar hangt, en de Tonerite z’n trillingen via snaren en kam door de hele gitaar verspreidt, blijkt uit proefjes met de vingertoppen dat het achterblad bij de behandelde gitaren sterker trilt dan het bovenblad. Zou dat bij het normale spel ook zo zijn? Bij mijn weten is dat nooit onderzocht. Ik sla gelijk op hol: zou dat de basis zijn achter het ‘doble tapa’-idee? Het voorkomen van verliezen aan de achterkant?

Wat mij bij de Tonerite in actie ook opviel: alles aan de gitaar trilt, behalve de twee buitenste snaren. Waarom die nou weer niet? Het leek me geen opzet, eerder een soort gemakzucht in het ontwerp. In mijn oneindige hovaardij trek ik met een elastiek de buitenste gitaarsnaren wat naar elkaar toe, opdat de Tonerite-voodoo zich via alle snaarbanen kan verspreiden..

Wat mij ook opvalt: de Tonerite werkt met een vaste trilfrequentie. Daarvan kan je weliswaar de amplitude instellen (hard/zacht), maar het wordt geen sweep. Ik heb nergens verstand van, maar zou het niet beter voor je instrument zijn als alle frequenties aan de beurt kwamen? Ontwikkel je op deze manier geen wolftonen? Nu lijkt het erop alsof de werking van de Tonerite overeen komt met het voortdurend spelen van één enkele toon. Zou ik er een gloednieuw topinstrument aan durven te hangen?

Zo, heb ik nu iedereen afgeschrikt? Als de Tonerite zou sweepen zou ik er gewoon meer vertrouwen in hebben. Ik zal de makers er eens een vraagje over stellen.

UPDATE: Zie de reactie van Tonerite (met informatie die niet direct op de website te vinden is) onderaan dit artikel.

Mijn voorlopige conclusie: de Tonerite kan een instrument dat niet dagelijks bespeeld wordt ‘in vorm’ trillen, zodat je er met plezier op speelt. Hoe recenter het instrument hoe meer rendement je lijkt te boeken. Zo bezien lijkt me de Tonerite interessant voor bouwers. Niet voor niets was Tonerite aanwezig bij het recent gehouden Healdsburg Guitar Festival, waar vele bouwers elkaar en het publiek hun instrumenten showden.

————————————————————————————————–

Het antwoord van Tonerite CEO Ryan S. Frankel:

Paul,
Thank you for your inquiry and for using the ToneRite. The ToneRite actually uses a ‘set’ of low frequencies at different amplitudes, where most are subsonic. The controller not only controls the intensity or amplitude but also controls the amounts of harmonics created. We have found that using a small set of higher amplitude frequencies and a few number of harmonics (the high power settings) brings out a resonance in the instrument. This is opposed to the low intensity and high number of harmonics (the low power settings) that tend to bring out the sweetness and warmth of an instrument.

We have strived to make the ToneRite simple to use but effective at the same time. By using a set of frequencies instead of a sweep we have had better results and the ToneRite was built using this information. In fact, we have found that the ToneRite helps reduce Wolf tones in an instrument. Since the guitar (or any acoustic instrument) is not a simple transfer function of input/output relationships the frequencies that should be used to dedamp an instrument used are not altogether obvious. With the being said, efficient energy transfer is just as important as the frequencies used. In trying to design a product that can fit on a great many types of guitars we believe that the ToneRite uses the most natural and best method of attachment possible.

Hopefully, this isn’t too long winded of a message but you should feel perfectly comfortable using the ToneRite on any instrument. The best results can be seen after about a weeks worth of use. The more the better.

If you have any other questions, comments, or concerns please do not hesitate to contact us at any time.

Best,
—————————————————
Ryan S. Frankel
CEO