Rubrieken en Artikelen

NB, 28-6 2007: Partituur tijdelijk onzichtbaar wegens technische fout!! Excuses, PP

Dames en heren, een historisch moment, voor mij althans, want er staat zomaar een partituur in deze column. Heel echt met noten. Door mij zelf in elkaar geflanst en ter leringhe ende vermaeck voor u allen te zien, en af te spelen. En desgewenst te transponeren, en ook nog van tempo te veranderen.

Moet u wel even Scorch downloaden, da’s echter pijnloos en gratis. Scorch is de vernuftige browser-plug-in waarmee partituren op het web te lezen zijn die aangemaakt zijn met het computer-notenschrijf-programma Sibelius.

Als je eenmaal Scorch hebt kan je, naast onderstaande Badinerie, ook alles afspelen van de site Sibeliusmusic.com. Daar tonen Sibeliusgebruikers aller landen hun knutselwerkjes.

Maar goed. Bach’s Badinerie. Voor fluit, dat was bekend, maar nu met gitaarbegeleiding. Why?

Wel, dat was een verzoek. Ik kreeg een partituur van het origineel (voor strijkorkest en fluit) met de vraag of ik dat op gitaar wilde spelen. “Zoek het maar uit”, dat stond er niet bij, maar daar kwam het op neer. Eén van de leukere opdrachten die je als gitarist kan krijgen.

De opdrachtgever bleek het originele stuk ook als Sibelius-bestand te hebben, dat scheelde, hoefde ik niet alle nootjes in te voeren, en met die file ging ik aan het werk. Ik monteerde er een gitaarbalk in, om ideeën op te noteren. Ik begon met het meest voor de hand liggende: een samenvatting maken van alle orkeststemmen. Maar dat wordt nog geen gitaarpartij. De bas was daarvoor veel te beweeglijk (ik zag trouwens dat er zo’n bewerking bestaat, van ‘Richard Tower’).

Al zoekende monteerde ik één voor één nog vier andere balken in de partituur, elk met varianten en nieuwe versies van ideetjes. Schoot niet op, totdat ik opeens het licht zag.

Bach’s baslijn is de meest doorwrochte tegenstem van de fluitpartij. Maar die is op de gitaar niet als baslijn te gebruiken. Ook al omdat ‘ie qua ligging all over the place is.

Het idee was om die baslijn als bovenstem te gaan gebruiken, en er een nieuwe bas onder te leggen. Dan had ik een gitaartextuur: snelle beweging bovenin, langzame onderop. En bleef Bach’s eigen tegenstem bewaard.

Bach en de bas

Dan moet je wel accepteren dat je andere liggingen krijgt dan in het origineel. Maar geen andere harmonieën, althans als je de puzzel netjes oplost.

If you can’t see the score, get the Sibelius Scorch plug-in here.

Het strijdplan was niet overal vol te houden: sommige fragmenten moesten wel in de bas liggen. Dan maakte ik er een bovenstem bij, uiteraard steeds ontleend aan het originele materiaal.

Zo’n excercitie is niet alleen maar iets theoretisch. De gitaar met zijn eigenaardigheden spreekt ook een woordje mee. Ik hield het expres tweestemmig, ik vind dat dat lekker klinkt en goed speelbaar is, er moest natuurlijk een pittig tempo haalbaar zijn zonder je vingers te hoeven breken.

Op het conservatorium had ik ooit het vak ‘Bach-contrapunt’ gevolgd. Nu is Bach’s contrapunt wel aanzienlijk vrijer dan het ‘Palestrina-contrapunt’ (het vak daarvóór), maar op de een of andere manier is het toch nogal makkelijk om iets in elkaar te fabrieken dat niet als Bach klinkt.

Ik was geen held in dat laatste vak, Bach zei me nog niet zoveel. Daarom liet ik het schrijven van mijn afsluitings-opgave (een “Bach-Invention”) dan ook over aan iemand die er meer affiniteit mee had: mijn vader Ego Pleijsier. Kan nu gezegd worden, diploma is binnen.

Toch knaagt zoiets, vandaar dat ik de onderhavige Badinerie een beetje zag als een verlaat examen. Ik heb er dan ook noest aan gewerkt. Ik hoop dat wijlen de heer Doremans er niet al te veel rode strepen in had hoeven zetten (dan gooide hij tijdens het doorspelen op de piano zijn hoofd in de nek van het lachen omdat hij vijf maten verder al een fout zag aankomen).

Dit arrangement is gemaakt ten behoeve van de aanstaande CD van de wereldkampioen kunstfluiten Geert Chatrou, produktie: Jakob Klaasse. Als ‘ie uit is hoop ik vele malen te moeten opdraven in allerlei programma’s om dit stukje live te spelen met deze bijzondere fluiter.